Özlem ERMİŞ BEYHAN
Türkiye’de halka açık şirketlerde kadın yönetim kurulu üyesi oranı 2022 yılsonu prestijiyle sadece yüzde 17,5. Bu oran geçen yıl yüzde 15,3’ün üzerinde olmasına rağmen dünya ortalaması olan yüzde 20’nin, Avrupa Birliği ülkelerinde yüzde 30,6.
Halka Açık Şirketlerde Kadın Yöneticiler Raporu 2022’ye göre halka açık şirketlerimizin %33,3’ü sadece erkek yönetim kurulları tarafından yönetilmektedir. BİST100 şirketlerinden 21’i tamamı erkek yönetim kurulları tarafından yönetilmektedir.
2021’de bu sayı 26 idi. Rapor, Sabancı Üniversitesi Kurumsal Yönetim Forumu (CGFT) tarafından Egon Zehnder ile birlikte hazırlandı. Şirketlerin yönetim komitelerinin kadın yöneticiler aracılığıyla güçlendirilmesini hedefleyen “Bağımsız Kadın Direktörler Projesi” kapsamında hazırlanan Halka Açık Şirketlerde Kadın Yöneticiler Raporu, 2015 yılından bu yana yönetim kurullarında yer alan kadın sayısındaki gelişime ışık tutuyor. 2012.
Rapora göre yönetim kurullarında kadın üye bulunan şirketlerin oranı son 10 yılda yüzde 10’dan 7,5 puan arttı. Rapora göre, 2021 yılında BIST’e kayıtlı 475 şirketin hissedarları, 2022 genel kurullarında yönetim kurullarına 3.211 yönetici atadı. Bu yöneticilerin yüzde 32,6’sı bağımsız yönetim kurulu üyesidir.
Toplamda yüzde 16,7 olan kadın üye oranı yüzde 17,5’e yükseldi. 2022 yılında halka açık 475 şirketten 158’inin yönetim kurulu erkek üyelerden oluşurken, BİST-100’de yer alan 21 şirketin yönetim kurulu erkek üyelerden oluşmaktadır. BİST şirketlerinin sadece 41’i kadın yönetim kurulu başkanıdır. Sadece 25 şirketin yönetim kurulunda kadın CEO bulunuyor. Bu oran BİST şirketleri arasında sadece yüzde 5,3’e tekabül ediyor.
İnsan hakları ve eril restorasyon
Kadına yönelik şiddetteki artışa dikkat çekilen raporda, “2022’de Türkiye’nin Cinsiyet Eşitliği sıralamasında herhangi bir iyileşme olmadı. Bu yıl listeye daha az ülkenin girmesiyle Türkiye 130’dan 124’e yükseldi. Kadına yönelik şiddet 2022 yılında artarak devam etti.
Kadın cinayetleri ve şüpheli kadın ölümleri 579’a yükseldi. 16 kadın iş başında öldürüldü. Rakamlar, 2020’den bu yana toplumsal cinsiyete dayalı şiddette bir artış olduğunu gösteriyor. Kadınların şirket yönetim kurullarındaki konumu, şirketlerin faaliyet gösterdiği daha geniş bağlamla yakından ilgilidir. İnsan hakları ve demokrasi, hem özel hem de kamusal alanda eril tazminatla el ele gider.”
Halka arzda kadınlar güçlendirilmeli
Raporda ayrıca, BİST’e yeni katılan şirketlerin yönetiminde kadınların varlığı da inceleniyor. Buna göre BİST’e yeni katılan şirketlerin yönetim kurullarında kadın oranı yüzde 15,5 ile BİST ortalamasının altında. Raporda, halka arz sürecindeki yatırım bankalarının yönetim kurulu yapısının kadının güçlendirilmesi yönünde zayıf göründüğü vurgulanırken, bu yönde halka arz kurallarında düzenleme yapılması gerektiğine işaret edildi.
